Mısır’da Kurulan İlk Türk İslam Devletleri
Tolunoğulları (868 – 905)
- Tarihte Mısır’da kurulan ilk Türk devletidir. Mısırda yaklaşık bin yıl süren Türk egemenliğine öncü oldular.
- Kurucuları Tolunoğlu Ahmet’tir.
- Yönetici ve askerleri Türk ama halkın büyük kısmı Arap’tır. (Bu durum yıkılmalarında da etkili olmuştur)
- Başkentleri Fustat’tır (Kahire).
- Maristan adı verilen hastaneler kurmuşlar ve eczacılığı başlatmışlardır.
- Mısırda bulunan Ulu Camii ve Tolunoğlu Camii inşa ettikleri önemli eserlerdir.
- Mısır’ı bayındır hale getirdiler.
- Abbasiler tarafından yıkıldılar.
İhşitler (Akşitler) (935 – 969)
- Kurucusu Togaç Oğlu Muhammed’dir.
- Hicaz’a (Kutsal topraklara) sahip olan ilk Türk devletidir.
- Yöneticileri ve orduları Türk halkı Arap’tır. Tolunoğulları devletinde olduğu gibi bu durum İhşitlerde de zaafiyet oluşturmuş ve yıkılmalarına zemin hazırlamıştır.
- El-Kindi bu dönemde yaşamıştır.
- Fatımiler tarafından yıkılmışlardır.
Eyyubiler (1174 – 1230)
- Kurucuları Selahaddin Eyyubi’dir.
- Mısır’da kuruldu.
- 1187’de Haçlılarla yaptıkları Hıttin savaşını kazanarak Kudüs’ü almıştır.
- Selahaddin Eyyubi Mekke’nin ve Medine’nin korunması konusunda gayret sarf etmiştir. Bu nedenle kendisine “Mekke ve Medinenin hizmetkarı” anlamına gelen “hâdimü’l-Haremeyn” unvanı verilmiştir.
- Memlük komutanı Aybek tarafından yıkılmışlardır.
Memlükler (Kölemenler) (1250 – 1517)
- Eyyübi ordusunda bulunan Türk komutan Aybek tarafından kuruldular.
Önemli: Kafkasya’dan alınarak Mısır’a getirilen Kıpçak kökenli Türk Çocuklarına Kölemen adı verilir. Kölemenler Nil Nehri üzerinde bulunan Ravza Adasında asker olarak yetiştiriliyorlardı. Aybek bu kölemenlerden biridir.
- En parlak dönemlerinden biri Sultan Baybars dönemidir. Sultan Baybars öncülüğünde, Ayncalut Savaşında Moğolları yenen ilk Türk devleti oldular.
- Resmi dil olarak Türkçeyi kullanmışlardır.
- Memlüklerde hanedanlık sistemi yoktur. Güçlü olan komutan tahta geçerdi.
- 1516 da Mercidabık ve 1517’de Ridaniye savaşlarında Yavuz Sultan Selim‘e yenilerek yıkıldılar.
KPSS Tarih notları için tıklayınız…
