Genel Bakış
Kayısı sert çekirdekli meyveler grubuna girmektedir. Çeşit, ekoloji ve bakıma göre meyvedeki su miktarı % 70-88 civarındadır. Kuru kayısıda ise bu miktar % 12-30 arasında değişiklik gösterir. Meyvedeki kuru maddenin yaklaşık % 70-85’ini şeker, şekerin önemli bölümünü ise sakkaroz, glikoz ve fruktoz oluşturur.
Kayısıdaki organik asit % 0.3-1.3 arasında değişmektedir. Bu asidin önemli bir kısmını ise elma asidi oluşturmaktadır. Kayısıdaki çağla döneminde yüksek miktarda bulunan C vitamini, olgunlaşmaya doğru azalır. Aşağıdaki tabloda taze ve kuru kayısının besin değerlerini görmekteyiz.
100 gr taze ve kuru kayısının ortalama besin değerleri
| Kayısının Besin Değerleri | Taze Kayısı | Kuru Kayısı |
| Su ( % kütlesel ) | 85.3 | 25.0 |
| Enerji ( kalori ) | 51 | 260 |
| Protein (gr) | 1.0 | 5.0 |
| Yağ (gr) | 0.2 | 0.5 |
| Karbonhidrat (gr) | 12.8 | 66.5 |
| Posa (gr) | 0.6 | 3.0 |
| Kül (gr) | 0.7 | 3.0 |
| A vitamini (β-caroten ) (I.U) | 2.700 | 10.900 |
| Tiamin (B1 Vit.) (mgr) | 0.03 | 0.01 |
| Riboflavin (B2 Vit.) (mgr) | 0.04 | 0.16 |
| Niasin (mgr) | 0.6 | 3.3 |
| Vitamin C (mgr) | 10 | 12 |
| Kalsiyum (mgr) | 16 | 67 |
| Demir (mgr) | 0.5 | 5.5 |
| Sodyum (mgr) | 1.0 | 26 |
| Potasyum (mgr) | 281 | 979 |
| Fosfor (mgr) | 23 | 108 |
Kayısı’nın Faydaları
- Yüksek miktarda A vitamini bulunan kayısı kalp rahatsızlıklarını engeller, göz sağlığına iyi gelir ve stresi azaltır.
- Beynin düzenli çalışmasına ve sinir sisteminin normal gelişmesine katkıda bulunur.
- Kayısıda potasyum ve düşük sodyum bulunur. Bu özellik kan basıncının düzenlenmesi ve yüksek tansiyonun kontrolünde çok etkilidir.
- Karaciğer sağlığı ve karaciğerin tahrip olan kısımlarının tamirinde faydalıdır.
- Kemik, diş sağlığı ve kas dokusu için çok faydalıdır.
- Üreme sistemi üzerinde olumlu etkileri bulunmaktadır.
- Böbrekte taş oluşumunu azaltmakta, kanser, mide ve on iki parmak bağırsağı ülseri oluşumunun engellenmesinde ayrıca oluşan ülserin tedavisinde de etkilidir.
- Vücudun toksik maddelerden korunmasına yardımcı olur. Vücudun direncini arttırarak çeşitli hastalıklara karşı koruyuculuk görevi yapar. Bu koruyucu aktivite sigara ve alkol kullananlarda daha da güçlü olmaktadır.
- 200-250 gram kayısı günlük A vitamini tüketim standardının 1/3’ünü karşılayabilir. Ayrıca kayısının sodyumca fakir potasyumca zengin oluşu bazı özel diyetlerin düzenlenmesinde yardımcı olabilir.
- Kayısı, sodyumu kısıtlanmış diyetlerde, örneğin konjestif kalp yetmezliğinde, böbrek hastalıklarında, asit toplanması gösteren hepatit sirozda, hamilelik toksemisinde ve uzun süre kortikostereoit tedavi gören kişilerde kolaylıkla kullanılabilir.
- Bunun yanında böbrek bozukluğunda, diyabetik asidoziz, yanıklar, diüretikler ve steroit gibi ilaçlarla tedavi sırasında görülen potasyum yetersizliği durumlarında ise diyette potasyumca zengin olan kayısı tüketimi arttırılabilir.
